تصرف عدوانی چیست و انواع تصرف عدوانی

مرجع صالح در تصرف عدوانی کیفری، دادگاه کیفری دو و دادسرا هستند. در این نوع و در صورتی که اتهام تصرف برای فرد اثبات شود، علاوه بر رفع تصرف و بازگشت وضعیت به حالت سابق، برای متصرف، مجازات حبس نیز در نظر گرفته می‌شود.
چراکه این نوع تصرف، در واقع همان تصرف مال متعلق به شخص دیگر آن هم با آگاهی از این است که مال به فرد دیگر تعلق دارد. به طور کلی مجازات تصرف کیفری برای فرد متصرف، مطابق با ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی شامل: اعاده وضعیت به شکل سابق، رفع تصرف و یک ماه تا یک سال حبس است .

«همچنین به موجب ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۲/۱ (اصلاحی به موجب ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹/۲/۲۳)… علاوه بر جرائم تعزیری مندرج در کتاب دیات و فصل حد قذف این قانون و جرائمی که به موجب قوانین خاص قابل گذشت می‌ باشند، جرائم مندرج در مواد…  ۶۹۰ (در مواردی که املاک و اراضی متعلق به اشخاص خصوصی باشد)… کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌ های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵/۳/۲… مشمول تبصره (۱) ماده (۱۰۰) این قانون و ماده (۱۲) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲/۱۲/۴ بوده و قابل گذشت است.
همچنین به موجب تبصره الحاقی ۱۳۹۹/۰۲/۲۳ به این ماده، حداقل و حداکثر مجازات های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل می‌یابد»

مرجع صالح در این نوع تصرف، دادگاه‌های عمومی حقوقی هستند. دادگاه در این نوع دعاوی رای به رفع تصرف می دهد و برای متصرف مجازاتی تعیین نشده است.
برای طرح دعوی تصرف عدوانی اولاً، خوانده دعوی سابقه تصرف نداشته باشد. ثانیاً، تصرف با قهر و زور و غلبه انجام گیرد. این دعوی به اختلاف و تصرف مال غیر منقول ارتباط داشته و خواهان دعوی سابقه تصرف در ملک داشته باشد. سابقه تصرف مالک بر ملک، می‌تواند کوتاه مدت و یا بلند مدت باشد.
در حقیقت یکی از اصلی‌ترین شرایط برای رسیدگی به دعوی تصرف، این است که خواهان باید حتماً مدت زمانی از مال غیر منقول استفاده کرده باشد. برای نمونه اگر دعوی به یک واحد آپارتمان مربوط باشد خواهان باید مدت زمانی در آن سکونت کرده و این موضوع باید اثبات گردد.
در واقع باید به دادگاه اثبات شود که مال غیر منقول و مورد بررسی، به خواهان تعلق داشته است. از سوی دیگر متصرف باید مال مزبور را، مدت زمانی خاص ادامه در تصرف بگیرد. این کار سابقه محسوب می شود. که این مدت زمان با توجه به عرف تعیین می‌گردد.
به طور کلی در دعوای تصرف عدوانی کیفری، نیاز به اثبات سوء نیت فرد مجرم و یا متصرف است. در حالی که در دعوای حقوقی، اثبات این کار لازم نیست.

شیوه رسیدگی به این دعوا، صدور رای، شکایت و نحوه رفع تصرف عدوانی حقوقی به شرح زیر صورت می‌گیرد:
رسیدگی به این نوع از پرونده‌ها مطابق با ماده ۱۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی، خارج از نوبت خواهد بود و لذا خواهان در نوبت رسیدگی قرار نخواهد گرفت. در این نوع از دعاوی رعایت اصل تناظر وجود دارد و لذا دو طرف دعوی این حق را دارند که از خودشان دفاع کنند.
این پرونده ها در دادگاه مربوطه تحت رسیدگی قرار می گیرند. حکم، پس از صدور رای، حکم باید به سرعت و بلافاصله به اجرا در آید. همچنین تجدیدنظرخواهی در این موارد، مانع از اجرای حکم دادگاه نخواهد شد. اما واخواهی از موجبات توقیف اجراییه است.

همان‌طور که می‌دانید هر کدام از مسائل و پرونده‌های حقوقی از پیچیدگی‌های مخصوص به خود برخوردار بوده و نکات و شرایط و ظرافت‌های بسیار زیادی در آن‌ها وجود دارد. دعاوی مربوط به تصرف عدوانی که به قوانین مالکیت و املاک ارتباط می‌کنند یکی از مسئله‌سازترین این پرونده‌ها هستند که باید قبل از هر اقدامی با وکیل پایه یک دادگستری مشورت نماید.
در این مقاله به بررسی تصرف عدوانی، مجازات تصرف عدوانی کیفری و نحوه رفع تصرف عدوانی حقوقی  پرداختیم. از آنجایی که کارشناسان حقوقی و وکلا با پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های مربوط به این نوع پرونده‌ها و دعاوی آشنا هستند، پس بهترین کار این است که این پرونده‌ها را به متخصصین این امر واگذار کنید.