چکیده:
خلع ید چیست: در میان انواع امور حقوقی، خلع ید یکی از مهمترین دعاوی می باشد که افراد بدون آگاهی از تعریف آن و امور حقوقی مربوط به آن، گاهی آن را با تصرف عدوانی و تخلیه ید اشتباه می گیرند. فقیهان مسلمان در فقه اسلامی قاعده ید را از قواعد فقهی مورد قبول می دانند. خلع‌ید را مشاوران حقوقی اقدامی قانونی در مقابل ضرر و زیانی می دانند که از جانب غاصب به مالک ملک وارد می گردد. در حقیقت، دادخواست خلع ید برای رفع تصرف غاصبانه و باز‌پس‌گیری آنها به دادگاه ارائه می شود. در این محتوا شما را با جوانب مختلف این مسئله حقوقی آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
تعریف خلع ید و تصرف عدوانی
خلع ید چیست: از دعاوی حقوقی می باشد که برای طرح دعوی از افرادی که اموال غیرمنقول دیگران را تصرف کرده اند، به وسیله نگارش دادخواست به دادگاه ارائه می شود. منظور از اموال غیرمنقول، زمین، باغ، ملک و غیره می باشد. اما تصرف عدوانی ادعایی است که متصرف سابق ادعا می کند که در طی آن متصرف فعلی بدون رضایت، اموال غیرمنقول وی را تصرف نموده است.
تفاوت خلع ید با تخلیه ید
دعوای تخلیه ید در شرایطی مطرح می شود که مالک به هر دلیلی به دلیل انقضاء مهلت و عدم تخلیه متصرف، خواهان تمدید قرارداد نمی باشد. اگرچه خلع ید با تخلیه ید تفاوت هایی دارد، اما هر دو دعوای خلع‌ید و دعوای تخلیه ید مخصوص اموال غیرمنقول می باشد. مالک در دعاوی خلع‌ید، مدعی است که متصرف بدون اذن وی ملک را تصرف نموده است. مالک در دعوای تخلیه ید مدتی را جهت تصرف مشخص کرده که پس از آن مدت، اذن تصرف از بین می رود و متصرف ملک را بایستی تخلیه نماید.
در دعوای رفع خلع ید غاصبانه به قرارداد نیازی نبوده و به منظور جلوگیری از صدور قرار رد دعوی یا قرار عدم استماع مالک باید مالکیت خود را به موجب سند رسمی اثبات نماید. این در حالیست که در دعوای تخلیه ید باید قراردادی به دادگاه ارائه شود. در حقیقت، دعوای تخلیه ید توسط مالک پس از پایان مدت قرارداد ملک، قابلیت مطرح شدن در دادگاه را دارد.
تفاوت خلع ید با تصرف عدوانی
یکی از تفاوت های خلع ید با تصرف عدوانی در این است که در دستگاه های قضایی به دعاوی تصرف عدوانی بدون نوبت رسیدگی می شود، اما دعاوی خلع‌ید باید به نوبت بررسی شوند. تفاوت دیگر مربوط به هزینه های این نوع دعاوی است. هزینه مربوط به دعاوی خلع‌ید متناسب با قیمت ملک مشخص می شود. در مقابل، هزینه دعاوی تصرف عدوانی غیرمالی می باشند. بعلاوه، حکم دعوای تصرف عدوانی قبل از قطعیت نیز قابل اجرا خواهد بود. شخص حکم دعوای خلع‌ید را در صورت قطعیت می تواند اجرا نماید. اساسی ترین تفاوت خلع ید و تصرف عدوانی در تصرف سابق و مالکیت هست. بنابراین، در خلع‌ید باید در دادگاه ثابت شود که خواهان، به موجب سند رسمی مالک ملک مورد نظر است. اما در دعوای تصرف عدوانی اثبات تصرف برای دادگاه کافی می باشد.
انواع خلع ید
- خلع ید غاصبانه که در آن متصرف بدون اذن مالک، صاحب ملک مورد نظر شده است. به دلیل عدم وجود قرارداد بین مالک و متصرف، اثبات تصرف در دادگاه کمی دشوار است.
- خلع ید امانی که میان طرفین یک قرارداد امانی بسته شده اما متصرف در پایان زمان مورد نظر، نسبت به تخلیه ملک اقدام نمی کند. در نتیجه مالک می تواند چنین دعوایی را در دادگاه مطرح نماید.
- خلع ید مشاعی، ملکی که مشاع است مورد تصرف شخصی دیگر قرار گرفته و در این شرایط، هر یک از شرکا می توانند نسبت به طرح چنین دعوایی اقدام نمایند.
نحوه طرح دعوی خلع ید و نکات مهم
مالک برای طرح دعوی رفع خلع ید غاصبانه باید مدارک خود را اعم از ارزش منطقه ای ملک و سند رسمی مالکیت جهت تنظیم دادخواست ارائه نماید. سپس، قاضی دادخواست را بررسی کرده و حکم متناسب با آن را صادر می نماید. سپس، مدیر دفتر پرونده را پس از صدور اجراییه، به اجرای احکام ارسال می نماید. خوانده حکم را باید ظرف مدت ۱۰ روز پس از تاریخ ابلاغ، حکم را اجرا کند. وکلای پیشگام و وکیل پایه یک دادگستری شما را در مسیر آگاهی از اینکه خلع ید چیست و نحوه رفع خلع ید غاصبانه همراهی خواهند کرد.
گاهی اشخاص به استناد سند اصلاحات ارضی، ملک شما را متصرف می شوند که برای خلع ید از آن ابتدا باید ابطال سند اصلاحات ارضی را از مرجع صالح درخواست نمایید. برای مطالعه بیشتر در خصوص اصلاحات ارضی چیست و نحوه اعتراض به سند اصلاحات ارضی کلیک کنید.
نتیجه گیری:
در این محتوا به توضیح خلع ید چیست، تخلیه ید چیست و تفاوت آن با تخلیه ید و تصرف عدوانی پرداختیم. لازم به ذکر است که در دعاوی‌خلع‌ید، اثبات غیرمنقول بودن مال، تصرف و مالکیتِ خواهان ضروری می باشد. باید توجه داشت که زمانی که دعوای خلع ید مطرح شود، دیگر نمی توان دعوای تصرف عدوانی را مطرح کرد. در مقابل، اگر ابتدا دعوای تصرف عدوانی مطرح شود، پس از آن می توان دعوای خلع ید را نیز مطرح کرد. در مسیر طرح این نوع دعاوی در دادگاه، هرچه افراد دانش بیشتری نسبت به قانون داشته باشند، پرونده را سریعتر به نتیجه می رسانند. بنابراین، وکلای زبده و کارآزموده در این زمینه، بهترین راه را برای احقاق حق در این دعوی در نظر خواهند گرفت.
